هاروت و ماروت در قرآن

بررسى داستان هاروت و ماروت در قرآن است. رویکرد قرآن به نقل تفصیلى یا اجمالى داستانها و از جمله داستان هاروت و ماروت در کنار مواعظ و پندها، نگاهى اصلاح‌گرانه نسبت به تاریخ دین و دین مداران است. خداوند در آیه 102 سوره بقره با اشارتى اجمالى، داستان هاروت و ماروت را که به عصر پس از نوح بازمى‌گردد، بیان کرده است. در مورد ماهیّت و شخصیّت هاروت و ماروت اقوال مختلفى است از جمله اینکه آن دو فرشته یا دو پادشاه سرزمین بابل و یا دو موجود شیطان‌صفت بوده‌اند. براساس ظاهر آیات و روایات صریح، آن دو، دو فرشته بوده‌اند که به صورت انسان در میان جامعه ظاهر شده و جهت آزمودن مردم و جدا ساختن شایستگان از تبهکاران، به ایشان سِحر مى‌آموخته‌اند. فلسفه وجودى هاروت و ماروت این بود که در عصر سحر و ساحران، معجزه در ذهن مردم همپاى سحر قرار گرفته بود، از این رو خداوند، دو فرشته را به صورت آدمیان برانگیخت و به آنان سحر آموخت، تا هم راه ابطال سحر را به مردم آموزش دهند و هم نشان دهند که میان سحر و معجزه فرق بسیار است. امّا مفسّران با استفاده از اسرائیلیات به این مسأله دامن زده‌اند و داستانهاى تعجّب‌آورى را در تفاسیر خود آورده‌اند که در ادامه برخى از این داستانها مورد نقد قرار گرفته است.